Lễ
chùa đầu năm đã trở thành nét đẹp văn hóa, một nhu cầu không thể thiếu được
trong tâm thức mỗi người Việt. Song, đi lễ chùa thế nào cho đúng thì không ai
cũng hiểu rõ. Chúng tôi xin cung cấp cho quý độc giả một số lưu ý khi lễ chùa đầu
năm như sau:
1.
Lễ vật
Khi đến dâng hương ở các chùa chỉ sắm các lễ chay
như: Hương, hoa tươi, quả chín, oản phẩm, xôi, chè… Không được sắm sửa lễ mặn
như cỗ tam sinh (trâu, dê, lợn), thịt gà, giò, chả…
Không đặt lễ mặn ở khu vực Phật điện tức là chính điện,
tức là nơi thờ tự chính của ngôi chùa. Trên hương án của chính điện chỉ được
dâng đặt lễ chay, tịnh. Việc sắm sửa lễ mặn chỉ có thể được chấp nhận nếu như
trong khu vực chùa có thờ tự các vị Đức Ông, Thánh, Mẫu và chỉ dâng đặt tại ban
thờ hay điện thờ mà thôi.
Không nên sắm sửa vàng mã, tiền âm phủ để dâng cúng
Phật tại chùa. Nếu có sửa lễ này thì thí chủ đặt ở bàn thờ thần linh, Thánh Mẫu
hay ở bàn thờ Đức Ông. Tiền thật cũng không nên đặt lên hương án của chính điện,
mà nên bỏ vào hòm công đức.
Hoa tươi lễ Phật là hoa sen, hoa huệ, hoa mẫu đơn,
hoa ngâu… không dùng các loại hoa tạp, hoa dại.
Tránh suy nghĩ lệch lạc khi hành lễ với quan niệm: Lễ
càng nhiều, phật phù hộ càng nhiều. Quan niệm trên hoàn toàn sai và lệch lạc,
làm mất đi nét đẹp trong tôn giáo Việt Nam.
2.
Cầu nguyện
Bởi lẽ, theo quan niệm của nhà Phật, Phật chỉ phù hộ
an bình, che trở cho con Phật chứ không thể phù hộ đường công, danh, tài, lộc.
Vì vậy, khi chúng ta làm lễ cầu tới cửa Phật nên xin được Phật che trở, bảo vệ.
Vào Đình, Đền bạn có thể cầu xin may mắn trong sự
nghiệp, tình cảm….
3.
Trang phục và cách xưng hô
- Trang phục: Khi vào chùa cần mặc quần áo dài,
kín cổ, đi khẽ. Tránh mặc áo ngắn tay, áo sát nách, áo may ô, quần soóc, váy ngắn…
Đối với Phật tử thì phải mặc áo lễ khi đến điện thờ Phật trong chùa.
- Về xưng hô: Với nhà sư thì xưng là A di
đà Phật, bạch Thầy,… và xưng mình là Con. Xưng hô như vậy tức là nhìn thấy tăng
mà tưởng nhớ thầy Thích Ca Mâu Ni, mình xưng hô như vậy là đang xưng hô với Đức
Thích Ca. Nếu nhà sư đó là Thầy hướng dẫn mình tu tập thì xưng hô là Thầy thì
ngoài ý nghĩa trên còn mang nghĩa là Thầy dạy học đạo. Khi thưa gửi gì với nhà
sư thì đều chắp tay hình búp sen.
4.
Nguyên tắc ra, vào
Khi đi qua cổng Tam quan vào chùa nên đi vào cửa Giả
quan (bên phải) và đi ra bằng cửa Không quan (bên trái). Cửa Trung quan chỉ
dành cho Thiên tử, bậc cao tăng, bậc khoa bảng đi vào chùa và đi ra cũng theo cửa
này. Sau đó, du khách có thể gặp sư trụ trì, sở dĩ là vì Chùa do sư trụ trì cai
quản, có sư, tăng – ni, chùa mới được giữ gìn và Đạo Phật mới được truyền lưu
nên khi vào chùa phải theo lệ:
“Nhập
gia vấn chủ, nhập tự kiến sư
Tiên
vấn trụ trì, hậu lễ Tam bảo”.
Nghĩa là:
“Vào
nhà hỏi chủ, đến chùa gặp sư
Trước
thăm trụ trì, sau lễ Tam bảo”.
5.
Cúng sao giải hạn không phải của đạo Phật
Rằm tháng Giêng và Rằm tháng Bảy là 2 lễ quan trọng
với người Việt. Tháng Giêng đối với người Việt là thiêng liêng nhất nên ông bà
nhắc nhở phải đi chùa. Trước đây, người dân thường đi chùa từ ngày 1 - 6 Tết âm
lịch, nhưng hiện nay việc đi lễ chùa ngày Tết có khi kéo dài đến hết Rằm tháng
Giêng. Sau Rằm tháng Giêng thì hành hương bình thường.
Hiện nay có phong trào cúng sao giải hạn vào ngày mồng
8 tháng Giêng tại các chùa. Sư thầy Thích Chân Quang, Trụ trì chùa Phật Quang
(Vũng Tàu) cho rằng, việc cúng sao giải hạn vào ngày 8 tháng Giêng âm lịch ở
các chùa hiện nay là do tự phát chứ trong kinh điển Phật giáo không có. Quan niệm
“Đi lễ quanh năm không bằng ngày rằm tháng Giêng” là quan niệm riêng thuộc về
văn hóa truyền thống của người Việt chứ không phải của đạo Phật.
Tập tục cúng sao giải hạn vào tháng Giêng có nguồn gốc
từ Trung Hoa. Tập tục này đã tồn tại lâu đời trong dân gian. Do người dân thường
đến chùa cúng giải hạn ngày càng nhiều lên khiến cho một số chùa đã mở dịch vụ
đáp ứng nhu cầu này. Hiện nay, cứ đến mồng 8 tháng Giêng âm lịch, nhiều chùa mở
cúng sao giải hạn rất to, người dân tham gia đông như lễ hội.
Tuy nhiên, theo nhà tâm linh Phan Oanh, việc cúng
cho số lượng người đông như vậy, nhiều thầy cúng cũng không thể nhớ hết ai tuổi
gì, sao gì. “Khi đã không biết, không hiểu thì cái lễ cúng đó là vô nghĩa”, nhà
tâm linh Phan Oanh nói.
5
bước hành lễ khi đi chùa
1.
Đặt lễ vật: Thắp hương và làm lễ ở ban thờ Đức Ông trước.
2.
Sau khi đặt lễ ở ban Đức Ông xong, đặt lễ lên hương án của chính điện, thắp đèn
nhang.
3.
Sau khi đặt lễ chính điện xong thì đi thắp hương ở tất cả các ban thờ khác của
nhà Bái đường. Khi thắp hương lên đều có 3 lễ hay 5 lễ. Nếu chùa nào có điện thờ
Mẫu, Tứ phủ thì đến đó đặt lễ, dâng hương cầu theo ý nguyện.
4.
Cuối cùng thì lễ ở nhà thờ Tổ (nhà Hậu).
5.
Cuối buổi lễ, sau khi đã lễ tạ để hạ lễ thì nên đến nhà trai giới hay phòng tiếp
khách để thăm hỏi các vị sư, tăng trụ trì và có thể tùy tâm công đức.
Theo Tâm An
Ngaynay
Ngaynay
